|
حجاب
و حضور زن در جامعه
يكي
از مسائل مهم زنان مسلمان به لحاظ حضور آنان در جامعه و
اشتغال، موضوع حجاب زن مسلمان است.
يكي
از مسائل مهم زنان مسلمان به لحاظ حضور آنان در جامعه و
اشتغال، موضوع حجاب زن مسلمان است.حجاب از ضروريات فقه
اسلام مي‌باشد. هيچ فقيه شعيه يا سني نه تنها مخالفتي با
حجاب زن مسلمان نداشته است،بلكه فقها به حكم قرآن، وجوب
حكم حجاب زن مسلمان را يكي از ضروريات دين اسلام مي‌دانند،
گرچه از مسئله‌حجاب در شرع اسلام تعاريف مختلفي از علماي
شيعه و سني در كتابهاي فقهي و تفسيري مطرح شده است،
اماحجاب به هر مفهوم و معنايي كه باشد، تعارضي با مفهوم و
معناي حضور زن در جامعه ندارد، اگر چه بعضي ازمصاديق حجاب،
بنا به تفاسير علماي مذاهب اسلامي، ممكن است در عمل موجب
سختيهاي فراواني براي‌حضور زن مسلمان در جامعه باشد، ولي
اين موضوع به برداشت خاص يا سليقه‌اي بعضي از علماي
مذاهب‌مختلف اسلام برمي‌گردد كه با مباني فقه اماميه و
مستندات تاريخي زنان پيامبر(ص) چندان منطبق نيست.
لازم
به ذكر است بحث مفصل حجاب ضمن مباحث حقوق زنان كامل
نيست، بلكه نيازمند سرفصلها و عناوين‌متعددي است كه در حد يك
مقاله يا كتاب مستقل قابل بررسي است، اما مسئله حجاب را
به لحاظ يك مقوله‌فرهنگي در قلمرو فقه، قانون و سياست;
همچنين حضور زنان مسلمان در جامعه، مورد بررسي قرار مي‌دهيم.
?
موضوع‌شناسي حجاب
حجاب
از ماده حجب به معناي پوشش است. البته مسئله حجاب كه
مربوط به پوشش زن مسلمان است، از مسئله‌حرمت نگاه به زن
مسلمان كه مربوط به مرد است، بايد تفكيك شود. ممكن است
پوشش در شرايطي واجب‌نباشد، ولي نگاه كردن حرام باشد.
بنابراين موضوع نظر و نگاه به زن مسلمان غير از موضوع حجاب
است كه‌مربوط به زن مسلمان است; زيرا موضوع نگاه به زن،
مربوط به مرد مسلمان است كه در دو قلمرو با قصد لذت‌جنسي و
بدون قصد لذت‌بردن در مواقع مختلف مورد بررسي فقهي قرار
مي‌گيرد. بنابراين موضوع حجاب زن‌در جامعه، ربطي به نگاه
مردان به زنان در جامعه ندارد; بلكه موضوع حجاب به لحاظ
محدوديت زنان مسلمان يااحترام به آنان مستقلا بحث مي‌شود.
?
تاريخچه بحث حجاب در اسلام
طلوع
خورشيد اسلام در تاريكي كفر و جهل جامعه قريش، بسياري از
روابط اجتماعي و رفتارهاي غلط شخصي واجتماعي آن زمان را
باطل ساخت و انسان را به سوي قانونمندي نوين و تكامل
يافته‌اي رهنمون ساخت. باهجرت پيامبر اسلام(ص) به مدينه و
ايجاد دولت اسلامي، سوره‌ها و آيات مدني كه معمولا به
قانونمندي شخصي‌و اجتماعي مي‌پرداختند، در شهر مدينه بر وجود
مقدس پيامبر(ص) نازل شدند; از جمله اين سوره‌ها و آيات،آيه
?? سوره <<نور>>است كه در جامعه اسلامي مدينه نازل شد و
بدين ترتيب سوره نور را مدني مي‌نامند.
در
عرب جاهليت، زنان پوششي نداشتند و زيورآلات گوش، دست و
پايشان را آشكار مي‌ساختند و از برخوردخلخالهاي پاهايشان در
رفتار و آمدها صداي موزوني به گوش مي‌رسيد و آرايش مو و
صورت، بدون پوشش‌سروگردن به همراه زيورآلات جلوه‌گري
جاهلانه‌اي براي مردان داشت تا ثابت كنند كه چنين زيبايي و
زيوري‌دارند. آنگاه خداوند خطاب به پيامبر فرمود:
اي
پيامبر به زنان مومن بگو از نگاههاي حرام چشم بپوشند و از
ناموس خود محافظت كنند و زينت و زيبايي‌خود را آشكار نسازند،
مگر آنچه كه ظاهر است و بايد روسري‌ها (مقنعه‌هايشان) را بر
سروگردن و سينه قرار دهندو...
بعد
از اين آيه سوره مدني نور، زنان مسلمان جلوه تازه‌اي در
سطح شهر پيدا كردند، تا جايي كه ديگر زنان‌مسلمان و پيرو
پيامبر(ص) از زنان كفار و حتي زنان مسيحي و يهودي حجاز
تشخيص داده مي‌شدند; زيرا ظاهرزنان مسلمان در حدي كه قرآن
حكم كرده بود، پوشيده شد و آنها ديگر خلخال پاي خود را به
صدادرنمي‌آوردند تا نامحرمان از زيورآلات پنهان آنان آگاه
شوند.
اين
آيه ابتداي تشريع حكم حجاب و پوشش‌براي زنان مسلمان در شهر
مدينه بود و براساس‌اين حكم الهي، زنان مسلمان با پوشش
متعارف‌شرعي بيرون مي‌آمدند و حتي زنان پيامبر(ص)در عصر آن
حضرت سوار بر شتر مي‌شدند و درسفرها همراه با حضرت و گروهي
ديگر در عين‌رعايت حجاب آمد و شد داشتند.
همچنين حضرت زهرا(س) كه براي‌دادخواهي و بيان حقانيت در
اوايل حكومت‌ابوبكر از منزل به مسجد پدرشان تشريف
بردند،مطابق نقل ابي‌منصور احمد طبرسي، صاحب‌كتاب <<احتجاج>>و
همچنين نقل ابن‌ابي‌الحديد ازعلماي اهل سنت در جلد ??، حجاب
حضرت‌اين‌گونه بوده است كه <<خمار>>را بر سرشان‌پيچيده بودند.
خمار (با كسره‌ي خ) به معناي‌روسري بلند(مقنعه) است كه جمع
آن <<خمر>>(باضمه بر خ و م) است و ناحيه سروگردن و سينه
رامي‌پوشاند و سپس آن حضرت جلبابشان را بر تن‌نمودند. جلباب
نيز لباسي مانند عبا يا پيراهن عربي‌بلند است، كه همانند
مانتوهاي بلند، محيط بر بدن‌است و جمع آن جلابيب است.
آنگاه حضرت زهرا(س) با اين پوشش به‌همراه جماعتي از ياران،
همفكران و گروهي اززنهاي خويشاوند وارد مسجدالنبي(ص) شدند.
مجله
خانواده سبز
|