تحلیل و
بررسی مسائل مربوط به ازدواج و خانواده
عنوان مقاله :
بعداز انتخاب ،عاشقانه باش!
در انتخاب همسر دقت كنيد
دقت در انتخاب همسر ، يك ضرورت است و مسامحه و بيتوجهي ، پشيماني
را در پي خواهد داشت. معيارها و خصوصيات زير ، در گزينش همسر لازم
است در نظر گرفته شوند:
الف) همسر ديندار انتخاب كنيد ، زيرا دينداري دختر و پسر جوان، حفظ
حريم عفت، حيا، نجابت و غيرت را در پي خواهد داشت.
جواني نزد پيامبر صلي الله عليه و آله آمد و از وي درباره ي
ازدواج رهنمود خواست. رسول خدا صلي الله عليه‌وآله فرمود: « آري،
ازدواج كن و بر تو باد كه همسري ديندار انتخاب نمايي».1
پيامبر درباره گونههاي انتخاب همسر توسط برخي از مردم، چنين بيان
داشت:
«برخي براي انتخاب همسر، به مال يا دين يا زيبايي يا به نسب او
توجه دارند ، امّا بر شما باد كه با دينداران ازدواج کنيد.»2
پيامبر، همسرگزيني بر محور ثروت يا زيبايي و منهاي دينداري را نهي
كرده، مي‌فرمايد:
«هركه با زني براي مالش ازدواج كند ، خداوند او را به مال وي
واگذار خواهد كرد3 و هركه با او براي زيبايياش ازدواج كند، در او
چيزي كه خوشايند نيست، خواهد ديد و هر كه با وي براي دينش ازدواج
كند ، خداوند تمام اين مزايا را براي او جمع خواهد كرد».4
صيد دين كن تا رسد اندر تَبَع
حُسن و مال و جاه و بختِ مُنْتفَع5
ب) به اخلاق توجه كنيد ، چون اخلاق، اساس و شيرازه ي پايداري و
استحكام زندگي زناشويي است و بيشك، سوء اخلاق، بياحترامي و
نامهربانيهايي را در پي داشته و فروغ محبت را خاموش خواهد ساخت.
پيامبر مي‌فرمايد: «هرگاه براي دختر شما خواستگاري آمد كه دين و
اخلاقش را ميپسنديد ، قبول كنيد و گرنه در سطح جامعه، فتنه و فساد
بسيار ميگردد».6
ج) به دليل تأثيرپذيري دختر و پسر از خانواده و محيط رشد ، اصالت
خانوادگي تعيينكننده است. از اين رو، در كلام پيامبر صلي الله
عليه و آله چنين آمده است: « با فلان گروه ازدواج كنيد كه
مردانشان عفت دارند ، پس زنانشان هم عفيف هستند ، و با آن گروه
ازدواج نكنيد كه مردانشان بيعفتي نمودهاند ، زيرا زنانشان هم بيعفت
شده‌اند».7
رسول خدا صلي الله عليه و آله از ازدواج با سبزهاي كه در لجن‌زار
ديده شده، پرهيز داده است و در پاسخ ، سبزه در لجن‌زار را اينگونه
معرفي ميكند: «زن زيبايي كه در مكان و خانواده فاسدي باشد».8
د) به همتايي (كُفْوِ همديگر بودن) ، توجه كنيد. اين ويژگي، به
نوعي لزوم هماهنگي، همگرايي، تناسب و سنخيت روحي، اخلاقي و جسمي
ميان دختر و پسر را توصيه ميكند ، تا زندگي مشترك، استوارتر،
پرثمرتر و لذّتبخشتر گردد. رسول خداصلي الله عليه و آله مي‌فرمايد:
« به همتايان خود ، زن بدهيد و از همتايان همسر بگيريد».9
همتايي، گونههاي مختلفي دارد ، مانند همتايي ديني، فرهنگي ،
اخلاقي ، علمي، جسمي، زيبايي، سني، مالي، خانوادگي ، اجتماعي ،
روحي و رواني.
رسول خدا صلي الله عليه و آله مؤمنان را همشأن و همتاي هم ميدانست
و خودش زيد بن حارثه را با زينب دختر جحش و مقداد بن اسود را با
ضباعه، دختر زبير بن عبدالمطلب، تزويج کرد ، زيرا در نگاه او ،
بهترين شرافت، ايمان بود و تناسب در آن، در نظر آن حضرت، جايگاه
خاص خود را داشت10 و بر گونههاي ديگر مقدم بود.
ه) معيار زيبايي ، به عنوان يك امتياز در شيريني و صفاي زندگي مؤثر
است ؛11 اما در اولويتبندي معيارها، در رتبه اول قرار ندارد ،
زيرا رسول خدا صلي الله عليه‌وآله فرمود: « نبايد حسن چهره زن را
بر حسن دينداري او برتري داد».12 معيارهايي چون فاسق بودن، بيعفتي،
بداخلاقي و حماقت، به عنوان گزينههاي ممنوع عنوان شده‌اند.13
3. به زندگي، گرما ببخشيد
همسر خود را بزرگ بشماريد. او به منزله ي بال شماست كه با آن ميتوانيد
پرواز كنيد. با بزرگداشت او، بر گرما و محبت زندگي خود بيفزاييد.
به اين آيه ، توجه كنيد:
« يكي از آيات الهي اين است كه براي شما از جنس خودتان، جفتي
بيافريد، تا با او انس بگيريد و آرامش بيابيد و در ميان شما، دوستي
و مهرباني قرار داد و در اين امر، براي افرادي كه اهل انديشه و
تفكر باشند ، آيات و نشانه‌هايي وجود دارد».14
پيامد انس، الفت، همدلي و همزباني، آرامش است و دوستي و مهرباني،
نتيجه آن است كه بايد از آن پاسداري كنيد.
پيامبر صلي الله عليه و آله در خانواده ، مهربان بود و نسبت به
همسران خود ، هيچ گونه خشونتي نميكرد و اين، بر خلاف خلق و خوي
مكيان بود. وي به حسن معاشرت با زنان، توصيه ميكرد و ميگفت: همه
مردم، داراي خصلتهاي نيك و بد هستند ، مرد نبايد تنها جنبههاي
ناپسند همسر خويش را در نظر بگيرد و او را ترك كند ، زيرا هر گاه
از يك خصلت او ناراحت شود ، خصلت ديگرش، مايه خشنودي اوست و اين دو
را بايد با هم به حساب آورد.
پيامبرصلي الله عليه و آله با فرزندان و فرزندزادگان خود، مهربان
بود و به آنها محبت ميكرد: آنها را روي دامن خويش مينشاند ، بر
دوش خويش سوار ميكرد ،آنها را ميبوسيد و اينها همه برخلاف خلق و
خوي رايج آن زمان بود.15
دوستي همسر، از اخلاق انبياست و اين دوستي را بايد به همسر اعلان
كرد .
پيامبر ميفرمود: اين سخن مرد به زن خود كه دوستت دارم، هرگز از دل
زن بيرون نميرود. با نيكي كردن دلها تصرف ميشود ، پس به همسر
خود مهر بورزيد و به او وفادار باشيد و گرههاي كوچك و بي‌اهميت
زندگي را ناديده بگيريد.
پي نوشت ها:
1. كافي، ج5، ص332.
2. كنزالعمال، ح 44602.
3. پيامبر صلي الله عليه و آله مي‌فرمايد: «براي ثروت با آنان
ازدواج نكنيد؛ چه بسا كه دارايي شان آنان را بر ضد شما بشوراند». (كنزالعمال،
ح 44537).
4. وسائل الشيعه، ج14، ص31.
5. مثنوي معنوي، دفتر4، بيت 3141.
6. وسائل الشيعه، ج 14، ص 51.
7. همان، ص271.
8. همان، ص19.
9. همان، ج14، ص29.
10. همان، ج14، ص40.
11. پيامبر صلي الله عليه و آله مي‌فرمايد: «نيكوترين زنان امتم،
خوبرويان هستند». (وسايل الشيعه، ج14، ص160).
12. كنزالعمال، ح44590.
13. وسائل الشيعه، ج14، ص20؛ مستدرك الوسائل، ج14، ص165.
14. روم، آيه 22.
15. مرتضي مطهري، مجموعه آثار، ج2 (وحي و نبوت)، ص 251- 262.