پاسخ به شبهات و سوالات پیرامون مسئله زن
 


   شبهه ( یا سوال ) : رابطه دختر و پسر، تا چه حدي مي‏تواند نزديك شود؟
 

پاسخ  :

 

براى پاسخ به اين سؤال، بيان نكات در قالب سؤال لازم است:

1. منظور از روابط بين زن و مرد چيست؟

2. منظور از روابط اجتماعى چيست؟

3. آيا روابط اجتماعى، مستلزم رابطه زن با مرد است و اگر چنين است، اين روابط چگونه بايد باشد؟

روابط بين زن و مرد، به صورت‏هاى زير، متصور است:

1. رابطه زن و شوهرى.

2. رابطه علمى.

3. رابطه حرفه‏اى و شغلى.

4. رابطه دوستانه.

 

رابطه زن و شوهرى‏

 

اگر رابطه زن و شوهر بر اساس موازين شرعى و عقد رسمى، تحقق پيدا كند، مورد تأييد و تأكيد اسلام مى‏باشد كه ده‏ها آيه و صدها روايت از معصومين در مورد اهميت ازدواج و روابط زناشويى، شاهد بر اين مدعاست. خانواده، مهم‏ترين كانون و نهاد اجتماعى است كه با ازدواج و رابطه زن و مرد، شكل مى‏گيرد. بنابراين، از نظر اسلام، اين نوع رابطه اجتماعى، مشروع و مورد تأكيد است و زن و مرد، هر دو، در شكل‏گيرى آن سهيمند.

 

رابطه علمى بين زن و مرد

 

اين نوع رابطه، با حفظ موازين شرعى و رعايت حدود الهى از ناحيه زن و مرد، مجاز است و بهترين مصداق بارز آن، رابطه بين استاد و شاگرد است؛ اعم از اين كه استاد، زن باشد و شاگرد، مرد يا شاگرد، زن باشد و استاد، مرد. آن چه مهم است، رعايت موازين شرعى است. اگر احكام الهى مراعات شود، اين نوع رابطه، نه تنها مجاز است، بلكه مورد تأكيد اسلام است و اگر حدود الهى مراعات نشود و حريم‏هاى بين محرم و نامحرم شكسته شود، اسلام از اين رابطه، ناخشنود است و از آن، نهى مى‏كند؛ زيرا به ضرر زن، مرد و جامعه است.

 

رابطه شغلى و حرفه‏اى‏

 

فعاليت‏هاى شغلى موجود در جامعه، به سه دسته تقسيم مى‏شوند:

1. شغل‏هايى كه الزاماً بر عهده زنان است و با وجود زنان، جايز نيست كه مردان، آن شغل‏ها را انتخاب كنند؛ مثل شغل مامايى و كارهايى كه جنبه زنانه محض دارد. در اين گونه موارد، اسلام تأكيد مى‏كند كه شغل‏هاى حساس و مهمى را كه مربوط به بانوان است، خودشان بر عهده گيرند طبعاً نوع رابطه شغلى، در اين جا، بين زنان است و مردان، حق ورود به اين مشاغل را ندارند؛ مگر در شرايط ضرورى.

2. شغل‏هايى كه مخصوص مردان است؛ مثل كارهاى شاق و سختى كه با فيزيك بدن زن و روحيات او سازگار نيست و طبيعى است كه پذيرفتن اين گونه كارها كه براى زن يا جنين او ضرر داشته باشد، جايز نيست.

3. شغل‏هايى كه مشترك بين زنان و مردان است كه اكثر موارد و بيشتر كارها، تقريباً بين زن و مرد مشترك است. در اين گونه كارها، اگر زن و مرد، ضوابط شرعى را رعايت كنند و مرتكب عمل حرامى نشوند، مى‏توانند با هم مشاركت فعال داشته باشند؛ مانند نمايندگى مجلس، معلمى و صدها كار ديگر.

 

رابطه دوستى بين دختر و پسر

 

اين نوع رابطه، از نظر اسلام حرام است و قرآن از دوستى بين دختر و پسر و اين گونه روابط، نهى كرده است؛ زيرا عفت عمومى جامعه، با اين گونه روابط، آسيب جدى مى‏بيند؛ پايه‏هاى ازدواج و خانواده سست مى‏شود و صدها مفسده اخلاقى براى دختر، پسر و جامعه دارد. بدون ترديد، اگر ائمه عليهم‏السلام از حضور زنان در جامعه نهى كرده‏اند، اين نهى، كلى و مطلق نيست؛ بلكه سيره عملى آنها به اين امر مطلق، تخصيص مى‏زند و نشان مى‏دهد كه منظور آنان، اين نيست كه زنان، مطلقاً نبايد در امور اجتماعى مشاركت داشته باشند؛ بلكه منظور آنها اين است كه زنان، بدون دليل موجه، نبايد در ميان مردان و مقابل چشم آنها قرار گيرند و در صورت لزوم، بايد حضورشان در حد نياز و ضرورت باشد و زائد بر آن، به صلاح زنان و جامعه نيست؛ زيرا مى‏تواند مفسده‏هاى زيادى داشته باشد.

نكته ديگرى كه بايد به آن توجه كرد، اين است كه اجتماعى بودن زنان و داشتن جايگاه اجتماعى، مستلزم حضور بى‏رويه و بدون دليل در ميان مردان نيست؛ بلكه خود زنان مى‏توانند تشكل‏هاى اجتماعى - فرهنگى داشته باشند و در اين تشكل‏ها، در زمينه‏هاى گوناگون، حضور فعال داشته باشند. بنابراين، اسلام از حضور و مشاركت زنان در مسائل اجتماعى، نهى نمى‏كند؛ ضوابط، قوانين و حدود اين حضور را مشخص مى‏كند و اين، به خاطر مصونيت زنان از آسيب‏هاى اجتماعى است و از سوى ديگر، به خاطر مصون ماندن جامعه از آسيب‏هايى است كه از ناحيه زنان و مردان فرصت‏طلب، به وجود مى‏آيد. بنابراين، هيچ تناقضى بين آموزه‏هاى دينى وجود ندارد و همه آنها، هماهنگ با يكديگر و متناسب با نياز جامعه انسانى است.

با توجه به شرايط خاص دوران جوانى و طولانى بودن دوران تجرد اغلب دانشجويان و خطرات جدى تمايلات آشكار و پنهان غرائز نفسانى، لازم است برادران و خواهران دانشجو، روابط خود را از نظر كمى و كيفى تحت كنترل قرار دهند و در سطح ضرورت، حفظ كنند. بنابراين، توصيه ما اين است كه به نكات زير توجه كرده، حتماً به آنها عمل كنيد:

1. اگر ضرورتى ايجاب نمى‏كند، از ايجاد رابطه با نامحرم، پرهيز شود و خواهران دانشجو، در مقابل افراد نامحرم، رفتارى متكبرانه داشته باشند؛ نه رفتارى صميمانه. در احكام شرعى آمده است كه در غير ضرورت، مكروه است كه مرد با زن، هم‏صحبت شود؛ مخصوصاً مرد و زن جوان كه علت آن اين است كه چه بسا همين هم‏صحبت شدن‏ها، غرايز جنسى افراد را تحريك كند و يك الفت و محبت شهوانى بين مرد و زن ايجاد گردد و نقطه آغازى براى غوطه‏ور شدن در انحراف و فساد شود. در هر حال، انسان بايد دقيقاً درون خود را بكاود و باطنش را عميقاً مطالعه كند تا بفهمد كه صحبت كردن با افراد نامحرم، چه ضرورتى براى او دارد.

2. در صورت ناچارى و ضرورت، روابط با نامحرم، تا آن جا كه به شكستن حريم احكام الهى منجر نشود، اشكالى ندارد. بنابراين، گفت‏وگو و نگاه‏هاى متعارف و بدون قصد لذت و ريبه، اشكالى ندارد؛ اما با اين حال، لازم است كه ارتباط در كلاس‏ها، به گونه‏اى باشد كه كمترين اختلاط پديد آيد و در معاشرت و گفت‏وگو، هنجارهاى شرعى زير رعايت شود:

- از گفت‏وگوهاى تحريك كننده پرهيز شود.

- از نگاه‏هاى آلوده و شهوانى خوددارى شود.

- حجاب شرعى رعايت شود.

- قصد تلذذ و ريبه در كار نباشد.

- دو نفر نامحرم، در محيط بسته، تنها نمانند. بنابراين، سعى كنيد خود را عادت دهيد تا هنگام صحبت با نامحرم، به او نگاه نكنيد و به هيچ قسمتى از بدن او خيره نشويد و قسمت‏هاى باز و پوشيده، برايتان كاملاً مساوى فرض شوند و اين مسأله را با تكرار و تلقين، ادامه دهيد و نيز در همه حال، خدا را ناظر بر اعمال و رفتار خود بدانيد و عفت و حيا را فراموش نكنيد.