پاسخ به شبهات و سوالات پیرامون مسئله زن
 


   شبهه ( یا سوال ) : آيا در قران به صورت مستقيم به چادر به عنوان حجاب اشاره شده است؟
 

پاسخ  :

 

در سوره نور، آيه 31 در مورد حجاب خداوند مى‏فرمايد: «و قل للمومنات يغضضن من ابصارهن و يحفظن فروجهن و لا يبدين زينتهن الا ماظهر منها وليضربن بخمرهن على جيوبهن و به زنان با ايمان بگو ديدگان خود را [از هر نامحرمى‏] فرو بندند و پاكدامنى ورزند و زيورهاى خود را آشكار نگردانند مگر آنچه كه از آن پيداست و بايد روسرى خود را بر گردن خويش [فرو [اندازند». (اين آيه در چند بخش به وظيفه زنان در زمينه نگاه، پوشش و پرداخته است).

1- آيه درباره احكام نگاه كردن بانوان به مردان است.

2- آيه: [ولا يبدين زينتهن الا ماظهر منها] درباره احكام حفظ و رعايت حجاب شرعى در مقابل نامحرم است.

واژه «ابداء» كه در آيه شريفه آمده است به معناى اظهار و آشكار نمودن است و مراد از «زينت» در آيه شريفه مواضع و جايگاه‏هاى زينت است مانند: محل زينت‏هاى گوناگون از بدن كه ابداء و آشكار نمودن آنها جايز نيست مگر مواردى كه استثناء شده است مانند: محل انگشترى (كه انگشتان دست و خود دست است) و محل سرمه كشيدن (كه چشمان است).

واژه «خمر» كه در آيه شريفه وارد شده است لباس و جامه‏اى است كه بانوان با آن سر خود را مى‏پوشانند و بر سينه خود آويزان مى‏نمايند و معناى اين قسمت از آيه چنين است كه با اطراف خمر و مقنعه خود سرها و موها و شانه و سينه خود را بپوشانند.

براى آگاهى بيشتر ر. ك: الميزان، ج 15، ص 111 و 112.

دانشمندان و فقيهان نيز در بحث از آيه شريفه، روايات وارده را متذكر شده و مورد بحث قرار داده‏اند از جمله مرحوم آيت‏اللّه‏حكيم در ج 14 كتاب فقهى مشهور «مستمسك العروةالوثقى»، ص 27 مى‏گويد: در روايت صحيحه فضيل از امام صادق (ع) مى‏گويد: «از حضرت درباره نگاه به ساق دست زنان پرسيدم كه آيا از جمله زينتى است كه خداى سبحان در قرآن مى‏فرمايد: «ولا يبدين زينتهن الا لبعولتهن»؟ حضرت فرمود: «آرى آنچه به زير خمار و مقنعه است زينت است و آنچه زير دستبند است زينت است». (به نقل از وسائل‏الشيعه، كتاب نكاح، ابواب مقدمات نكاح، باب 109، ح 1 (مقصود اين است كه صورت و دو كف جزء زينتى كه بايد پوشيده شود نيست و سر و گردن و ساق جزو زينتى است كه بايد پوشيده شود (خلاصه فرمايش آقاى حكيم) در روايت موثقه زرارة از امام صادق (ع) در آيه شريفه كه فرمود: «الا ما ظهر منها» مى‏فرمايد: «زينت ظاهر و آشكار سرمه و انگشترى است» (به نقل از همان منبع حديث 3 (و اين دو در صورت و در كف مى‏باشند (و هم‏چنين به حديث 4 و 5 باب نيز كه مضمون مشابه دارند استدلال نموده است)

نتيجه:

بيشتر فقها از اين بخش آيه استفاده كرده‏اند كه پوشش براى زن به جز صورت و كفين در صورتى كه باز بودن منشأ فساد و انحراف نشود در مقابل نامحرم واجب است.

3- ولا يبدين زينتهن الا لبعولتهن حكم مواردى را كه زنان مى‏توانند در آنجا حجاب خود را برگيرند و زينت پنهان خود را آشكار سازند بيان كرده است.

4- ولايضربن بارجلهن براى حفظ عفت عمومى و دور نگه‏داشتن افراد جامعه از عوامل شهوت‏زا، به زنان دستور داده شده است حتى از رساندن صداى خلخالى را كه در پاى دارند به گوش مردان بيگانه خوددارى كنند. مى‏دانيد كه تصريح به خلخال پا، تخصيص را نمى‏رساند بلكه هر چيزى را كه سبب شعله‏ور شدن آتش شهوت است شامل مى‏شود. پس آنچه در قرآن و روايات به آن پرداخته شده اصل پوشش است و تصريحى به چادر يا مانتو نشده. هر پوششى كه موجب جلب نظر نامحرم و مفسده نباشد از نظر اسلام پذيرفته است و معلوم است كه پوشش هاى جائز همه در يك سطح نيستند و بعضى بهتر مى باشند و آنها كه چادر را معرفى مى كنند از جهت بهتر بودن آن نسبت به بقيه پوشش ها است.

براى آگاهى بيشتر ر. ك:

1- الميزان، ج 16، ص 339

2- تفسير نمونه، ج 14، ص 454- 434

3- مسأله حجاب، شهيد مطهرى