|
پاسخ :
براى پاسخ به نكاتى اشاره مىكنيم:
1- به نظر مىرسد حكم ايجاب حجاب در سال ششم هجرت تشريع گرديد. شاهد بر آن،
آيات سوره نور است كه داستان معروف افك در آن آمده است. در همين
زمان بود كه منافقين و اراذل و اوباش در صدد برآمدند با ايجاد
شايعه درباره زنان پيامبر (ص) و با درست كردن مزاحمتهاى راهى براى
زنان آزاده به بهانه كنيز انگاشتن آنها قلوب پيامبر و مسلمانان را
جريحهدار بكنند. به دنبال اين اوضاع و شرايط بود كه خداوند آيات
مربوط به پوشش را براى بازگويى به امت نازل فرمود.
2- آيات مربوط به حجاب در دو سوره از قرآن(1) آمده است. سوره نور، آيه 30 و
31 كيفيت پوشش را بيان مىكند. ابتدا مىفرمايد: بگو (اى پيامبر)
براى مؤمنين و مؤمنات كه نگاههايشان را كوتاه كنند يعنى هنگام
نگاه به يكديگر به صورت خيره به هم نگاه نكنند. از نگاه به گونه
وراندازى و استقلالى پرهيز كنند. آنگاه به زنان مومن خطاب كرده و
مىفرمايد:/ وَ لْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُيُوبِهِنَ/
مىبايد روسرى خود را بر روى سينه و گريبان خويش قرار دهند»،(2).
هم به اين مطلب اشاره دارد. در اين آيه چنين آمده است: اى پيغمبر
به زنان مؤمن بگو كه جلبابهاى (روسرى) خويش را به خود نزديك
سازند. روشن است كه وقتى به زن بگويند روسرىات را به خود نزديك كن
مقصود اين است آن را رها نكن، آن را جمع و جور كن و خود را با آن
بپوشان. اطلاعات بيشتر درباره كيفيت خاص پوشش را از همان آيه 31
سوره نور كه گذشت بهتر مىتوان استنباط كرد.
3- صاحب كشاف، وضع زنان را در پيش از نزول آيات حجاب چنين شرح مىدهد:
زنان، گريبانهايشان گشاد و باز بود، گردن و سينه و اطراف
سينههاشان ديده مىشد و داخل روسرىها را معمولًا از پشت سر
برمىگرداندند (همانطور كه الان بين مردان عرب متداول است) و
قهراً قسمتهاى گردن و بناگوش و سينه ديده مىشد،(3). اما درباره
حضور زنان در اجتماع، بايد خاطر نشان كنيم كه زنان قبل از نزول اين
آيات چنان نبوده است كه مثل مردان با سر باز در معرض اجتماع رفت و
آمد بكنند، بنابراين آنچه در جامعه رواج داشت و قرآن به مبارزه با
آن برخاست، پديده بدحجابى بود، نه بىحجابى.
4- چنان كه گذشت، افراد هوسباز و اراذل با ايجاد مزاحمتها باعث دلتنگى
زنان مدينه مىشدند. روشن است كه با آمدن حكم حجاب و دستور مجازات
اينگونه افراد به طور طبيعى حضور زنان راحتتر و چشمگيرتر انجام
مىشد. خداوند درباره مجازات مىفرمايد: «اگر اينها دست از عمل زشت
خود برندارند، تو را فرمان مىدهيم كه به آنها حملهبرى كه ديگر جز
اندكى در پناه تو نخواهند بود»،(4) بنابراين مىتوان گفت تشريع حكم
حجاب و به دنبال آن ايجاد امنيت براى زنان، حضور زنان را در جامعه
آن روزگار تقويت نمود. 5- اين كه اقامه نماز و حضور زنان در مسجد
چگونه انجام مىگرفت؟ پاسخش اين است كه وضع زنان در انجام اينگونه
امور به طور حتم با پوشش همراه بود، گرچه نحوه آن با آمدن آيات فوق
تغيير كرد و صورت جديدتر و كاملترى به خود گرفت. ازاينرو
نمىتوان گفت كه زنان قبل از نزول آيات فوق با هيچ پوششى نماز
مىخواندند و يا در اماكن مقدس و معنوى با همان وضع و شرايطى كه در
داخل خانه حاضر مىشدند حضور يافته و به سخنان پيامبر (ص) در كنار
مردان در مساجد گوش فرا مىدادند. ذكر اين نكته خالى از فايده نيست
كه حجاب در دينهاى قبلى تشريع شده بود گرچه با كيفيتى خاص و
انسانهاى مسلمان و موحد از همان اوايل بعثت مانند: على (ع) و
خديجه و با پوشش لازم و مناسب نماز به پا داشته و در محافل عمومى
حاضر مىشدند.
(5)(6)(7)(8)(9)
پىنوشت
(1)) نور و احزاب (
(2)) احزاب، آيه 59)
(3)) كشاف، ج 3، ص 231)
(4)) احزاب، آيه 60)
(5) براى آگاهى بيشتر ر. ك:
(6) 1- تفسير الميزان، ج 15، ص 127 به بعد.
(7) 2- كشاف، ج 3، ص 227.
(8) 3- مسأله حجاب، مرتضى مطهرى.
(9) 4- حجاب در اديان، محمدى آشنانى
|