|
پاسخ :
براي پاسخ به شبهات مطرح شده و روشن شدن مطلب توجه به نکات ذيل ضروري است؛
1. فطري و ديني بودن حجاب؛ همانطور که مستحضريد ، عامل اصلي گرايش انسانها
، مخصوصا زنان به حجاب و پوشش ، تأمين يک نياز فطري و دروني بنام
حيا و شرم است. شرم ، يکي از صفات مخصوص انسان است. و انسان تنها
حيواني است که اصرار دارد دست کم، بعضي از اندامهاي خود را بپوشاند
. پروفسور اسوالد شوارتز ، طبيب و روان شناس اتريشي در کتاب روان
شناسي جنس درباره احساس شرم _ در انسانها مي نويسند؛ علاوه بر مردم
شناسي ، تجزيه و تحليل روان شناسي نيز ثابت مي کند که احساس شرم ،
يکي از صفات عمده نوع بشر است. هيچ قبيله اوليه اي ، هر قدر هم
بدوي بوده باشد، شناخته نشده است که از خود شرم بروز ندهد و بچه اي
کوچک نيز شرم دارند. در طي دوران رشد بشر و همچنين در خلال رشد
افراد، بر وسعت موضوعاتي که موردحمايت شرم قرار مي گيرند افزوده مي
شود. حمايت ، وظيفه مخصوصي است به عهده شرم گذارده شده است. کاملا
معلوم است که شرم، قبل از همه چيز از اعضاي تناسلي و وظايف آنها
حمايت مي کند. .. ادعاي پيشرفت و مدرنيزم خرقه اي بر تن بي خبري از
ارزشهاي اساسي است. و شرم، نخستين قرباني اين گمراهي اخلاقي است،
مثلا نهضت اعتقادبه لختي ، نمونه وحشتناکي از اين ادعاست» (به نقل
از غلامعلي حدادعادل، فرهنگ برهنگي و برهنگي فرهنگ ، ص 68).
علاوه بر مطالعات مردم شناسي و روان شناسي جنسي، از مطالعات تاريخي نيز
استفاده مي شود که انسان در هيچ مقطعي بدون پوشش زندگي نکرده است .
(براي آگاهي بيشتر ر.ک: روت ترنرويل کاکس، تاريخ لباس، ترجمه شيرين
بزرگمهر).
و اين مطلب حاکي از وجود شرم و حياي ذاتي انسان است. از آيات مربوط به خلقت
حضرت آدم و حوا نيز فطري بودن پوشش و حجاب استفاده مي شود. حتي
زماني که اين دو انسان نخستين در بهشت بودند پوشش داشته اندلذا
قرآن در مورد آنان مي فرمايد وقتي آندو در برابر وسوسه هاي شيطان
تسليم شدند و ازدرخت ممنوعه خوردند، لباسهاي آنان فرو ريخت و آن دو
اقدام به پوشاندن بدن خود با برگ درختان کردند: «فلما ذاقا اشجره
بدت لهما سوآتهما و طفقا يخصفان عليهما من ورق الجنه» (اعراف /
22). . از اين آيه فهميده مي شود که انسان قبل از ارتکاب خطا در
بهشت داراي پوشش بوده است و نيز اين معنا فهميده مي شود که دليل
برخورداري آدم و حوا ازحيا و شرم فطري ، پس از برهنه شدن، فورا بدن
خود را با برگ درختان پوشاندند.
البته، علاوه بر عامل فطري که در پيدايش اصل پوشش دخالت اساسي داشته است
عوامل ديگري مانند محفوظ ماندن بدن از سرما و گرما، گرايش به تجمل
و زيبايي شرايط محيطي، جغرافيايي،قومي و ... در پيدايش تعدد و تنوع
و مدل هاي مختلف پوشش مؤثر بوده اند.
حجاب يکي از احکام مسلم همه اديان الهي است زيرا همانگونه که گذشت حجابو
پوشاندن بدن و نيز بهره مندي از شرم و حيا،امري فطري است و اديان
الهي نيز منطبق با فطرت اصيل انسانها است از اينرو در تمام اديان
الهي مسأله حجاب امري ضروري بوده است. (اگر چه با تحريف برخي از
اديان الهي بسياري از احکام الهي و امور فطري ناديده گرفته شده
اند) در اسلام نيز اصل حجاب از ضروريات مي باشد و آيات و روايات
فراوانيبر آن دلالت دارد و حکم اين مسأله به قدري در اين دين الهي
روشن است که حتي شايد نيازي به بحث هم نداشته باشد.
و با مراجعه مختصر و گذرا به قرآن، روايات و متون ديني ميتوان به وضوح آن
پي برد.
در طول تاريخ مبارزات زيادي با حجاب شده است و اوج اين مبارزات در ايران،
مسأله کشف حجاب ازسوي رضاخان بوده است. که براي مقابله با آن علما
و روحانيت بشدت موضع گرفتند و حتي زنان آگاه و متدين ايران نيز
درمقابل کشف حجاب رضاخان ، قيام کردند. امام خميني (ره) در اين
باره مي فرمايند: زن هاي ايراني هم قيام کردند بر ضدش و تو دهني به
او زدند که ما نمي خواهيم اين طور چيزي (کشف حجاب ) را ». (صحيفه
نور، امام خميني ، ج 2 ، ص 630 .
وامروزه نيز شاهد جنگ روسري هادر کشورهاي به اصطلاح متمدني که ادعاي
دمکراسي دارند، هستيم. آنچه که غربي ها را ز حجاب مي ترساند اين
است که زنان به هويت انساني خويش بازگردند و خود را از اسارت بهره
کشي مردان، برهانند. اما همانگونهکه شاهديم ، امروزه موج داشتن
حجاب تهديدي جدي براي کشورهاي غربي است زيرا براي آگاهي زنان و
حجاب رابطه اي ناگسستني وجود دارد.
دکتر علي شريعتي دراين باره مي گويد: «حجاب مال نسل آگاهي است که به پوشش
اسلامي بر مي گردد، اين نسلي است که با اين پوشش اسلامي مي خواهد
به استعمار غربي و به فرهنگ اروپايي بگويد: پنجاه سال کلک زدي ،
کار کردي، نقشه کشيدي که مرا فرنگي مآب کني ، من با اين لباس به تو
مي گويم نه، و به تمام پنجاه سال کارت، فاتحه مي خوانم» (علي
شريعتي، مجله زن روز، ش 1659 ، ص 77)
بنابراين حجاب جنبه اسطوره اي ندارد بلکه امري فطري و ديني است . و مهم آن
است که فطرت بشر بيردار شود و اين کار هم با آگاهي بخشي انجام
خواهد گرفت.
2. اما اينکه گفته شود حجاب امري عرفي و تفسير پذير است . اين سخن به نظر
درست نمي آيدزيرا همانگونه که قبلا اشاره شد ممکن است (و حتي طبيعي
است) که شرايط محيطي ، جغرافيايي ، قومي و گرايش به زيبايي و ....
موجب تعدد و تنوع مدلهاي مختلف پوشش شود اما آنچه که مهم است
ايناست که حفظ حجاب و پوشاندن بدن امري فطري و ديني است. بنابراين
نمي توان گفت که درمنطقه اي حجاب کامل را لازم و ضروري مي دانند و
در منطقه اي ديگر بي حجابي امري ضروري است زيرا عرف در اين دو
منطقه متفاوت است. زيرا وقتي مسأله اي فطري شد، فطريات از اموري
نيستند که با عرف تغيير نمايند و نيز امور فطري در همگان وجود دارد
و امري نسبي نيست که در بعضي باشد و در بعضي ديگر نباشد و يا اينکه
شدت و ضعف داشته باشد. بنابراين اصل بر پوشاندن بدن در مقابل
ديگران است . اما اينکه حدود آن چقدر است رادين تعيين کرده است:
پيامبرص مي فرمايد: يا ايها الناس اتخذوا السراويلات فانها من استريثابکم
حصنوا بها نسائکم اذا خرجن (محمدي ري شهري ، ميزان الحکمه، ج 2، ص
259، واژه حجاب).
يعني اي مردم از شلوار هاي (که در قديم بسيار گشاد بوده اند) براي پوشش
استفاده کنيد. زيرااز پوشاننده ترين لباس ها هستند و زنان خود را
هنگامي که از منزل خارج مي شوند از طريق استفاده از شلوار حفظ
کنيد.
از اين روايت استفاده مي شود که زنان درخارج از منزل بايد پوشش کامل داشته
باشند (اما در درون خانه و نزد همسر، داشتن حجاب کامل نه تنها
مطلوب نيست بلکه ناپسند نيز مي باشد)
امير المومنين ع نيز حجاب و پوشش کامل زنان را باعت حفظ عفت و پاکي آنان
قلمداد نموده است. «ان شده الحجاب ابقي عليهن» (نهج البلاغه / نامه
31)
همچنين قرآن در آيات متعددي به حدود و چارچوب حجاب پرداخته است از جمله در
آيه 31 سوره نور تعبير خمر که جمع خمار است را آورده و خمار به
معناي مقنعه مي باشد و نيز در آيه 59 سوره احزاب تعبير جلابيت را
آورده که جمع جلبات است و جلباب به معناي چادر است. بنابراين آنچه
ذکر شد، شواهد، و قراين مستحکم و روشني است که مطلوبيت حجاب و پوشش
اکثر و بيشتر را براي بانوان و دختران جوان اثبات مي نمايد. پس
حجاب امري عرفي نيست تا بتوان ادعا کرد که هر عرفي تفسيري متفاوت
از عرف ديگر دارد. بلکه حجاب امري فطري است و دين، حدود و چارچوب
آن را مشخص کرده است.
3. هدف از تشريع حکم الهي وجوب حجاب، دستيابي به تزکيه نفس، طهارت، عفت و
پاکدامني است. سوره نورآيه 30 و 60 و نيز سوره احزاب آيه 53 مراجعه
شود.
4. آثار و فوايد حجاب در ابعاد مختلف:
الف) در بعد فردي: غريزه جنسي، غريزه اي نيرومند، عميق و دريا صفتاست که هر
چه بيشتراطاعت شود بيشتر سرکش مي شود همچون آتشي که هر چه هيزم آن
زيادتر شود، شعله ور تر مي گردد. بهترين شاهد بر اين مطلب اين است
که جهان غرب که با اوج بي حيايي و برهنگي ، اطاعت از غريزه جنسي
بيشتر شده است، هجوم مردم به مسأله سکس نيز زيادتر شده و تيراژ
مجلات و کتب سکسي بالاتر رفته است. اين مطلب پاسخ روشن و قاطع به
افرادي است که قائلند همه گرفتاري هايي که در کشورهاي اسلامي و
شرقي بر سرغريزه جنسي وجود دارد ناشي از محدوديتهاست. بنابراين
فايده حجاب، در بعد فردي ، ايجاد آرامش رواني بين افراد جامعه است
که يکي از عوامل آن عدم تهييج و تحريک جنسي است.
ب) در بعد خانوادگي: يکي ديگر از فوايد حجاب در بعد خانوادگي ، اختصاص
يافتن الستذاذهاي جنسي،به ميحط خانواده و در کادر ازدواج مشروع
است. اخصاص مذکور، موجب پيوند و اتصال قوي تر زن و شوهر و در نتيجه
استحکام بيشتر کانون خانواده مي گردد. و بر عکس فقدان حجاب باعث
انهدام نهاد خانواده است.
ج) در بعد اجتماعي: يکي ديگر از فوايد حجاب در بعد اجتماعي است يعني حفظ و
استيفاي نيروي کار در سطح جامعه است. در مقابل ، بي حجگابي و
بدحجابي باعث کشاندن لذتهاي جنسي از محيط خانواده به اجتماع و در
نتيجه، تضعيف نيروي کار افراد است. بدون ترديد، مردي که در خيابان
، بازار، اداره ، کارخانه و ... همواره با قيافه هاي محرک و مهيج
زنان بدحجاب و آرايش کرده مواجه باشد، تمرکز نيروي کار او کاهش مي
يابد.
اسلام مي خواهد با رعايت حجاب و پوشش، محيط اجتماعي از اين گونه لذتهاي
نامشروع پاک شده و لذتهاي جنسي فقطدر محيط خانواده و با ازدواج
مشروع انجام شود.
بنابراين اسلام ضمن اينک حضور زن را دراجتماع جايز مي داند اما براي آن حد
و مرزي قائل شده و هرگز رضايت نمي دهد که حضور زن در اجتماع به
قيمت از دست دادن شخصيت و شرف زن و نيز از هم پاشيدن خانواده گردد.
اميدواريم زنان جامعه ما با آگاهي کامل از حجاب و نقش سازنده آن در ابعاد
مختلف حضوري سالم و بدون دغدغه در صحنه هاي گوناگون اجتماعي داشته
باشند.
منابع براي مطالعه بيشتر : 1. حريم عفاف ، روح الله حسينيان ، ج 1، مرکز
چاپ و نشر سازمان تبليغات اسلامي، تابستان 1372.
2. فرهنگي برهنگي و برهنگي فرهنگ، غلامعلي حداد عادل، ج ششم ، انتشارات
سروش، تهران 1374.
3. حجاب شناسي، حسين مهدي زاده، چ اول ، نشر مرکز مديريت حوزه علميه قم ،
1381.
4. آيين بهزيستي اسلام، احمد صبوري اردوباري ، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، چ
اول ،تهران 1367
5. فلسفه حجاب، مرتضي مطهري ، انتشارات صدرا ، 1377.
|