پاسخ به شبهات و سوالات پیرامون مسئله زن
 


   شبهه ( یا سوال ) : دست کردن انگشتر عقيق در دست يا به هر حال انگشتر ديگري با توجه به اينکه طبق آيه 31 سوره نور «ولا يبدين زينتهن الا ما ظهر منها ...» چه حکمي دارد. پس خداوند خود فرموده که از نعمت هايي که بر شما حلال کردم استفاده کنيد پس زنان چگونه از اين نعمت جهت آرايش و زيبايي استفاده کنند. حال اگر اين انگشتر عقيق را جهت بردن ثواب در دست کرده باشد اما جلب توجه کند آن وقت چه حکمي دارد.
 

پاسخ  :

در پاسخ به اين سؤال بايد به نکات زير توجه داشته باشيد :

1- همانطور که شهيد مطهري فرمودند واژه زينت در عربي با زيور فرق ميکند زينت از زيور است زيرا زيور به زينت‏هايي گفته ميشود که از بدن جدا باشد مانند طلاجات و جواهرات ولي زينت هم شامل اين دسته زيور آلات ميشود و هم شامل آرايشهايي که به بدن متصل است نظير سرمه و خضاب ، (مطهري، مرتضي، مسأله حجاب، تهران، انتشارات صدرا، چاپ 32، سال 1369 ص 146) بلکه بر اساس نظر شيخ طوسي در تفسير تبيان ،(الطوسي شيخ الطائفه ابو جعفر بن الحسن، التبيان في تفسيرالقرآن ج 7 بيروت داراحياء التراث العربي، ص 429) و نيز مرحوم امين الاسلام طبرسي در مجمع البيان ،(الطبرسي الشيخ ابو علي الفضل بن الحسن، مجمع البيان في تفسيرالقرآن ج 8-7 بيروت دارالمعرفه للطباعة والنشر، ص 17) و نيز فخررازي از مفسرين بزرگ اهل سنت در تفسير کبير ،(مطهري پيشين ص 148) واژه زينت علاوه بر هر دو قسم زيور الات فوق که همان زيباييهاي مصنوعي است شامل زيباييهاي طبيعي نيز ميشود يعني خود دست و صورت که موضع زينت است بنابراين مقصود از جواز ظاهر کردن (عدم وجوب پوشش) زينت‏هاي آشکارا چهره و دو دست تا مچ است در زنها که به مقتضاي سهل و آسان بودن شريعت اسلام پوشانيدن اين قسمت‏ها واجب نشده است و اين حکم جواز شامل سرمه و انگشتر و... نميشود.

2- اما روايات وارده گر چه سند آنها نيز صحيح است و لکن در مقابل آن نير رواياتي وجود دارد که آنها نيز صحيح هستند واستنباط فقها از جمع بين اين روايات گوناگون است آنگونه که شهيد مطهري استنباط نمودند براي زن پوشانيدن چهره ودست‏ها تا مچ واجب نيست حتي آشکار بودن آرايش‏هاي عادي و معمولي که در اين قسمتها وجود دارد نظير سرمه و خضاب که معمولاً زن از آنها خالي نيست و پاک کردن آنها يک عمل فوق‏العاده به شمار ميرود نيز مانعي ندارد ، (همان، ص 151) . اما بسياري ديگر از فقها از جمله خود مرحوم شيخ حر عاملي مؤلف وسايل الشيعه که يک اخباري مسلک است و اهتمام خاصي به روايات دارد بر اين عقيده هستند که مقصود از جواز آشکار کردن زينت‏هاي ظاهري همان عدم پوشانيدن چهره و دست‏ها تا مچ است و شامل سرمه و... نميشود ، (الحر العاملي، الشيخ محمدبن الحسن، وسايل الشيعه الي تحصيل مسايل الشريعه بيروت داراحياءالتراث العربي، ج 14 ص 145-146 (روايات باب 109 من ابواب مقدمات النکاح)

پس: اولاً خود واژه زينت با آنچه در زبان فارسي از آن به زيور ياد ميکنند متفاوت است و ثانيا در مسأله‏اي که روايات مختلف وجود دارد ترجيح يک دسته از روايات بر دسته ديگر به ذوق و سليقه بستگي ندارد وناشي از سخت‏گيري يا تسهيل افراد نيست بلکه فهم کار شناختي لازم است و طبيعتا در اين امور هر کس به مرجع تقليد خود به عنوان کار شناس دين مراجعه نموده و ضمن احترام به ساير فتاوي به فتواي مرجع تقليد خود عمل مينمايد.

بنابراين با توجه به مطالب فوق پاسخ سؤال روشن مي شود که انگشتر چه عقيق باشد و چه غير آن جزء زيور آلات محسوب شده و بايد پوشانده بشود به خصوص اگر جلب توجه نمايد.

اينک نظر شما را به فتاواي فقها جلب مي کنيم که از محضر مراجع سؤال شده است:

سؤال: خانمي هستم که حلقه ازدواج خود را (که بسيار ساده هست) نه براي زينت بلکه براي يادگاري و وفاداري به شوهر به دستم کرده ام آيا پوشيدن آن از نامحرم واجب است؟

جواب: به دست کردن هرگونه حلقه اي که زينت محسوب مي شود، پوشيدن آن از نامحرم واجب است (آيات عظام امام ، اراکي و گلپايگاني)

آيت الله بهجت: اگر مهيج و محرک باشد بايد بپوشاند و در غير اين صورت احتياط است.

آيت الله تبريزي: پوشانيدن انگشتري که به طور متعارف زنان به دست مي کنند از نامحرم واجب نيست.

آيت الله خامنه اي: اگر عرفا زينت محسوب مي شود بايد از نگاه نامحرم پوشيده باشد اما چنانچه از آنهايي است که چشم گير نيست و صدق زينت نمي کند اشکال ندارد.

آيت الله سيستاني: انگشتر وحلقه در دست داشتن در مقابل نامحرم چنانچه به هدف خودنمايي در مقابل نامحرم نباشد و نيز تحريک کننده نباشد و از واقع شدن در حرام نيز ايمن باشد اشکالي ندارد.

آيت الله فاضل: در صورتي که عرفا زينت محسوب شود پوشش آن لازم نيست.

آيت الله مکارم: اشکالي ندارد.

(احکام روابط زن و مرد و مسائل اجتماعي آنان، سيد مسعود معصومي، چاپ 27، بوستان کتاب قم 1381)

 

بنابراين با توجه به مورد سؤال در استفتا که حلقه نامزدي است و براي زينت هم نيست و صرفا براي يادگاري و وفاداري به شوهر است آراء و نظرات فقهاء همان است که نقل شد. از اين کلام فقهاء مي توان نتيجه گرفت که اگر عرفا زينت محسوب شود اگر چه خودش چنين قصدي نداشته باشد پوشاندن آن لازم است و اگر جلب توجه هم نمايد که به طريق اولي پوشاندن آن واجب خواهد بود و فرقي هم نمي کند که نوع انگشتر چه باشد.

پس داشتن النگو، دستبند، انگشتر (اگر چه حلقه ازدواج باشد) بلند کردن ناخن، لاک زدن، حنا گرفتن، بعضي ساعت هاي مچي که براي زينت استفاده مي شوند، پوشيدن دستکش هاي توري براي زينت، همگري از زينت هاي دست هستند و بايد آنها را از نامحرم بپوشانند.

آخرين نکته درباره آيه شريفه اي که اشاره نموديد با توضيحي که بيان شد اين نکته نيز روشن مي شود که آيه شريفه در صدد بيان حکم کلي هستند اما اگر مزاحمتي در کار باشد اين مورد از موارد استثناء خواهد شد کما اين که مثلا انگشتر براي جلب توجه يا خودنمايي باشد اين مورد از موارد استثناء بوده و حکم آيه مربوط به آن نمي شود بلکه حکم آن همان است که گفته شد.