|
پاسخ :
درباره علل تفاوت ها در بين افراد بشر بايد دانست . تفاوت در کيفيت خلقت
انسان ها نتيجه و لازمه حتمي نظام مندي و قانونمندي جهان هستي است
. يعني :
1) نظام خلقت نظام علت و معلول است . هيچ معلولي بدون علت به وجود نمي آيد
و تخلف هيچ معلولي از علت تامه اش ممکن نيست (اصل ضرورت علي ).
2) رابطه علت و معلول داراي قوانين و قواعد معين است ; يعني چنان نيست که
از هر علتي , هر معلولي قابل ايجاد باشد. به تعبير ديگر هر علت
معيني معلول معيني دارد; مثلا از علف خوردن گوسفند, بوعلي سينا
درست نمي شود و آمريکايي ها به خاطر خوردن قهوه , به کره ماه
نرفتند (اصل سنخيت علت و معلول ).
اگر دو اصل فوق با ژرفکاوي دقيق فلسفي مورد بررسي قرار گيرد, مشخص خواهد شد
بينا يا نابينا تولد يافتن يک فرد لازمه حتمي مجموعه عللي است که
در به وجود آوردن وي مؤثر بوده اند. در اين امور عوامل بسيار
متعددي دخيل اند, حتي کيفيت آميزش والدين , زمان , مکان , روحيات و
حالات رواني , وضعيت جسمي , نوع و مقدار غذاهايي که مصرف کرده اند
و ... هر يک به سهم خود نقشي در کيفيت تکوين جنين ايفا مي کنند. در
اين جا ممکن است سوال شود که آيا خداوند نمي تواند با تفاوت
چشمگيري که همه اين عوامل دارند, ولي تأثير همه را يکسان سازد؟
پاسخ آن است که چنين چيزي سر از تناقض درمي آورد, زيرا لازمه آن
اين است که علت پديده اي محقق باشد, ولي تأثير نکند و علت بودن و
تاثير نکردن تناقض آميز (yrotcidartnoC
fleS)
است . و يا معلولي بدون علت پديد آيد, که لازمه آن اين است که کل
طرح نظام آفرينش به هم بخورد, زيرا در اين صورت پديد آمدن هر چيز
از هر امر نامربوطي محتمل مي شود و آن گاه است که از علف خوردن
گوسفند بايد ابوعلي سينا پديد آيد!
براي آگاهي بيشتر ر . ک : عدل الهي , شهيد مطهري , بحث راز تفاوت ها.
در قيامت نيز خداوند هر کس را به اندازه نعمتي که به او داده , بازخواست مي
کند. در روايت است که در قيامت سه ديوان براي هر فرد گشوده مي شود:
ديوان حسنات , ديوان سيئات و ديوان نعمت ها. نيز در بحارالانوار, ج
81 , ص 182 آمده است : خداوند از گناه کسي که يک چشم و يا دو چشم
خود را از دست داده است , بازخواست نمي کند. پس اگر کسي از نعمتي
محروم است , در قبال آن از مزايايي و تخفيفاتي برخوردار است و به
هر نحو ممکن عدالت برقرار است .
|