پاسخ  :

دربارهء کنیز و غلام که در صدر اسلام احکامی در مورد آنان در قرآن و روایات آمده و حتی در کتب فقهیه کتابی به نام آمده و احکام مربوط به آن ها در آن جا بحث شده , همه مربوط به اسیران جنگی بوده است که توسط پیامبر یا امام و یا نائب او در جنگ با کفار, اسیر شده اند و از آنان اموال و مردان و زنانی رابه عنوان غنیمت جنگی می گرفتند و اموال را بین رزمندگان که شرک در جهاد داشتند, تقسیم می کردند. اما با افرادی که اسیر می شدند, اعم از مردان و زنان کافر چکار کنند؟ آیا آنان را زندانی کنند؟ آزاد کنند و یا به خود کفّار برگردانندو از آنان امتیازاتی بگیرند, یا آنان را بکشند, یا از آنان مخصوصاً از افرادی که کارایی خوبی دارند استفاده کنند؟این ها همه احتمالات و راه هایی است که اختیار هر یک به دست پیامبر و یا امام و یا نائب او با مشورت با مسلمانان بوده است . یکی از مهم ترین احتمالات این است که این اسیران را به طور ضمنی با هدایت و تربیت اسلامی آشنا کنندو بعد آنان را آزاد کنند, چون هدف از جنگ با کفار این بوده است که آنان را هدایت کنند. بنابراین در اختیار داشتن این اسیران توسط مسلمانان , برای دولت اسلامی منفعت دارد و برای اسیران مناسبت تر است . آن ها در بین جامعه پخش هستند و تحت تأثیر جوّ اجتماعی قرار می گیرند و نیازی به زندان کردن و خرجی دادن به آنان نیست , از این رو حاکم اسلامی از بین اسیران آنان را که صلاح می داند, به افراد متموّل مسلمان می فروشد و از این بابت پول هنگفتی به بیت المال واریز می شود و آن اسیر وظیفه دارد برای مولای مسلمان خود کار کند و اگر اسیر زن است , برمسلمان , آمیزش با وی حلال است و می تواند در داخل خانه یا خارج خانه کار کند و درآمد وی در اختیار صاحبش باشد. بنابراین توضیحات احکام و حقوق فراوانی در این باب وجود خواهد داشت که همهء آن ها در فقه اسلامی بیان شده است . یکی از احکامی که در مورد اسیران وجود دارد, این است که سخت گیری هایی که بر زنان و مردان مسلمان است , برای آنان وجود ندارد و از تخفیف های ویژه ای برخوردارند. از طرفی با توجه به اسیر بودن آنان طبیعی است در جامعه از نظر احترام و حرمت هم عرض مسلمانان نباشند. درست است که آنان انسان هستند, اماانسان ها در دید جوامع مختلف از حیث اعتقادات (ایمان و کفر), علم و دانش , فضائل و رذائل با هم مساوی نیستند.
آیا یک قاتل جانی یا متجاوز با یک انسان بی گناه و عالم و فاضل مساوی است ؟ درست است که همه انسان هستند,اما از نظر حقوق اجتماعی در دید اجتماع همه را به یک چشم نگاه نمی کنند. بنابراین احکامی که در اسلام برای کنیزکان یا بندگان وضع شده , با توجه به نکات ریز جامعه شناسی و روان شناسی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
تذکر مهم : اسلام با بردگی و برده داری و جنگ و اسیر گرفتن و قتل و خونریزی موافق نیست , اما با هدایت کردن و تعالی بخشیدن به روح و روان افراد و مجازات متجاوزان و گرفتن حق مظلومان از ظالمان و جلوگیری از فساد وفحشا موافق است .
تذکر دوم : حاکم اسلامی (پیامبر و امام و نائب او) می تواند با توجه به مصالح دربارهء اسیران جنگی از راه های دیگر غیر از کنیز و عبد بودن استفاده کند, مثلاً اسیران را زندان کند یا آنان را با امتیاز گرفتن از دشمن آزاد کند یابدون چشمداشتی آزاد یا مبادله کند.